Aktualności

Analiza projektu ustawy o zmianie ustawy o odpadach, który dotyczy obowiązku wytwórców odpadów budowlanych i rozbiórkowych wysegregowania drewna, metali, szkła, tworzyw sztucznych, gipsu i odpadów mineralnych, w tym betonu, cegły, płytek i materiałów ceramicznych oraz kamieni – dr n. pr. Marek Woch Ekspert Centrum Legislacji Ogólnopolskiej Federacji Przedsiębiorców i Pracodawców Przedsiębiorcy.pl

Przedmiot analizy:

Przedmiotem analizy jest rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz ustawy
o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (dalej: projekt, druk nr 766), który wpłynął do Sejmu RP 31 października 2024 r. Celem projektu jest zmiana przepisów dotyczących segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Projekt ma na celu wprowadzenie bardziej elastycznych rozwiązań, które jednocześnie zapewnią osiągnięcie celów środowiskowych związanych z recyklingiem i odzyskiem tych odpadów. W projekcie zaproponowano następujące brzmienie przepisu art. 101a. ustawy z dnia 17 listopada 2021 r.
o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw: „Wytwórca odpadów budowlanych i rozbiórkowych jest obowiązany do zapewnienia wysegregowania
z wytworzonych przez siebie odpadów budowlanych i rozbiórkowych, których powstaniu nie mógł zapobiec zgodnie z art. 18 ust. 1[1], co najmniej: drewna, metali, szkła, tworzyw sztucznych, gipsu i odpadów mineralnych, w tym betonu, cegły, płytek i materiałów ceramicznych oraz kamieni w celu zapewnienia przydatności do przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku, chyba że wysegregowanie nie jest technologicznie możliwe lub brak wysegregowania pozwala na przygotowanie do ponownego użycia, recykling lub inny odzysk”.

Główne założenia projektu:

• Złagodzenie obowiązku segregacji „u źródła”: Projekt umożliwia przekazywanie odpadów innym uprawnionym podmiotom, co ułatwia ich gospodarkę.
• Utrzymanie odpowiedzialności wytwórcy: Wytwórca odpadów pozostaje odpowiedzialny za ich prawidłowe zagospodarowanie, nawet jeśli zleci segregację innemu podmiotowi.
• Solidarna odpowiedzialność: W przypadku nieprawidłowego zagospodarowania odpadów, odpowiedzialność ponoszą zarówno wytwórca, jak i kolejne podmioty zaangażowane w proces.
• Cel segregacji: Segregacja ma na celu zwiększenie przydatności odpadów do recyklingu i innych form odzysku.
• Hierarchia postępowania z odpadami: Należy dążyć do zapobiegania powstawaniu odpadów, a następnie do ich ponownego użycia, recyklingu i innych form odzysku.

Ocena projektu:

Projekt ustawy stanowi kompromis między potrzebą zapewnienia efektywnej gospodarki odpadami budowlanymi i rozbiórkowymi a koniecznością uwzględnienia trudności praktycznych związanych z ich segregacją. W Ocenie Skutków Regulacji wskazano, że „znacząca różnica między obecnym brzmieniem art. 101a ustawy o odpadach a projektowaną regulacją to dopuszczenie sortowania odpadów budowlanych i rozbiórkowych poza miejscem ich wytworzenia. To oznacza, że projektowany przepis będzie również umożliwiał przekazanie odpadów budowlanych i rozbiórkowych innemu uprawnionemu podmiotowi, który zajmie się wysegregowaniem ww. odpadów. Zatem nie będzie obowiązku segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych wyłącznie u źródła”.

Zalety projektu:

• Zwiększenie elastyczności: Projekt daje przedsiębiorcom większą swobodę w wyborze sposobu gospodarowania odpadami.
• Uproszczenie procedur: Zmniejszenie liczby podmiotów zaangażowanych w proces segregacji może uprościć procedury.
• Przyczynienie się do rozwoju rynku recyklingu: Poprawa jakości segregowanych odpadów może przyczynić się do rozwoju rynku recyklingu.
• Zgodność z prawem UE: Projekt jest zgodny z dyrektywą w sprawie odpadów.

Potencjalne wątpliwości i pytania:

• Definicja odpadu: Czy projekt wystarczająco precyzyjnie definiuje, jakie materiały uznawane są za odpady budowlane i rozbiórkowe?
• Kontrola realizacji obowiązków: Jakie mechanizmy kontrolne zostaną wprowadzone, aby zapewnić skuteczną realizację obowiązków związanych z segregacją
  i zagospodarowaniem odpadów?
• Wpływ na małe i średnie przedsiębiorstwa: Jakie będą praktyczne skutki projektu dla małych i średnich przedsiębiorstw?
• Koszty: Czy projekt uwzględnia potencjalne wzrosty kosztów związanych
  z gospodarką odpadami?

Wnioski:

Projekt ustawy stanowi krok w kierunku poprawy gospodarki odpadami budowlanymi
i rozbiórkowymi. Wprowadzone zmiany powinny przyczynić się do zwiększenia efektywności recyklingu i odzysku tych odpadów. Jednakże, aby projekt osiągnął zamierzone cele, konieczne jest dokładne zdefiniowanie niektórych pojęć, wprowadzenie skutecznych mechanizmów kontrolnych oraz monitorowanie jego skutków w praktyce.

Rekomendacje:

• Dalsze prace nad projektem: Należy przeprowadzić szerokie konsultacje
  z interesariuszami rynku, aby dopracować szczegóły projektu.
• Monitorowanie skutków: Po wejściu ustawy w życie należy prowadzić monitoring jej skutków, aby móc w razie potrzeby wprowadzić niezbędne korekty.
• Edukacja: Konieczne jest prowadzenie szeroko zakrojonych działań edukacyjnych skierowanych zarówno do przedsiębiorców, jak i do społeczeństwa, dotyczących zasad segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

 Podsumowanie:

Projekt stanowi krok w kierunku poprawy gospodarki odpadami budowlanymi
i rozbiórkowymi. Wprowadzone zmiany powinny przyczynić się do zwiększenia efektywności recyklingu i odzysku tych odpadów. Jednakże, aby projekt osiągnął zamierzone cele, konieczne jest dalsze dopracowanie niektórych jego elementów oraz prowadzenie efektywnej kontroli jego realizacji.

[1] Art. 18. Ust. 1. Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, „Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić przy użyciu takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia”.